Alan Turing Kimdir? – Hayatı ve Çalışmaları

Günümüzdeki bilgisayar teknolojileri hayatlarımızı pek çok alanda kolaylaştırıyor. Her şeyde olduğu gibi bilgisayarlarda da bugünkü seviyeye birden gelinmedi, ortaya konan bilgilerin geliştirilmesi sonucunda günümüzdeki süper bilgisayarlardan bahsedebilir olduk. Peki bu bilgisayar fikrini ortaya atan ve bunun üzerine ilk çalışmaları yapan kişi kimdi? İşte karşınızda bilgisayar biliminin kurucusu Alan Turing.

Alan Turing ‘in Yaşamı

İngiltere’nin Londra kentinde dünyaya gelen Turing üniversite eğitimine geçene kadar hayatını bu şehirde sürdürdü. Küçük yaşlardan itibaren matematik alanındaki ilgisi ve becerisiyle öne çıkarak okuduğu okulları hep dereceyle bitirdi. Üniversite eğitimine Cambridge Trinity Koleji’nde başlayıp King’s Koleji’nde devam etti ve burada öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladı. Burada yaptığı çalışmalarla günümüz bilgisayarlarının temeli sayılabilecek cihazlar geliştirdi. Ardından kariyerine Amerika’da bulunan Princeton Koleji’nde devam etti. Burada 3 yıl boyunca kriptoloji alanında çalışmalar yaptıktan sonra ülkesine geri döndü ve hükümet için gizli görevlerde yer aldı. Bu arada patlak veren 2. Dünya Savaşının kaderini değiştiren çalışmalarıyla dünya çapında büyük bir üne kavuştu. Savaştan sonra akademik çalışmalarına devam eden Turing 1954 yılında evinde ölü bulundu. Siyanürle zehirlenmiş bir elma yediği için hayatını kaybeden Alan Turing’in ölümü kayıtlara intihar olarak geçse de bu konuda gerekli araştırmanın yapılmadığını düşünen çevreler var.

Turing Makinesi

Alan Turing’in “algoritma” ifadesini en basit ve en genel şekilde tanımlamasıyla bilgisayar adlı makinelerin ilk serüveni başlamış oldu. Çok basit bir şekilde ifade etmek gerekirse, bir algoritmaya göre kodlanan ve elindeki verilerle belirtilen işlemleri yaparak sonuca ulaşan basit bilgisayarların genel adı aslında Turing Makinesi. Bu işlemi ilk bulan Alan Turing’in adıyla anılıyor. Bu makineyle birlikte matematik dünyasında uzun zamandır çözümlenmeyi bekleyen “karar problemi” de çözülmüş oldu böylece.

Turing Testi

“Makineler düşünebilir mi?” sorusuyla ortaya çıkan Turing Testi yine geliştiricisi olan Alan Turing’in adıyla anılıyor. Bu testin amacı düşünme eylemini tanımlamak ve insanla bilgisayarı zeka açısından yarıştırmak. Bu testi basitçe şöyle anlatabiliriz. Bir bilgisayar, biri erkek biri kadın iki kişiyle yazılı olarak iletişim halinde. Erkek olan birey bilgisayarı kendisinin kadın olduğuna ikna etmeye çalışıyor. Kadın olan birey de kadın olanın kendisi olduğunu savunuyor. Bilgisayardan beklenen karşısındaki kişilerden hangisinin kadın olduğunu bulmak ve bunu nasıl anladığını açıklamak. Eğer erkek olan bireyin yerine kadın taklidi yapmaya programlanmış bir bilgisayar konduğunda sorgulamayı yapan ilk bilgisayarın başarı oranı değişmiyorsa bu bilgisayarın düşünebildiği sonucuna varmamız gerekir. Burada asıl hedeflenen şey dış görünüş gibi farklılıklar kaldırılarak tamamen zeka üzerinden bir bilgisayarın ve bir insanın karşılaştırılmasıdır. Ancak şimdiye kadar bunu geçebilen bir bilgisayar üretilemedi.

Enigma Kırıcı Bombe Makinesi

2. Dünya Savaşı yıllarında Alman askerlerinin iletişim için kullandıkları ünlü şifre olan Enigma’yı kırmak oldukça zordu. Ancak Alan Turing bu şifrenin kırılması için tam otomatik çalışan tek makineyi geliştirdi. Bombe olarak adlandırılan bu makinenin 2. Dünya Savaşı’nda çok önemli bir rol oynadığını söylemek mümkün.

Ölümünden Sonra Alan Turing

İngiltere için bir gurur kaynağı olan ünlü kriptologun anısına 2021 yılında basılacak olan 50 Pound değerindeki yeni banknotların arkasında artık Alan Turing’in resmi yer alacak.

Alan Turing’in yaşamı şimdiye kadar iki tane filme konu oldu. Bunlardan ilki 2001 yılında “Enigma” adıyla yayımlanan film. Alan Turing’in 2. Dünya Savaşı sürecindeki çalışmaları ve savaşın gidişatını değiştiren ünlü Bombe makinesinin geliştirilmesini konu alıyor. 2014 yılında “The İmitation Game: Enigma” adıyla yapılan ikinci film ise 2. Dünya Savaşı yıllarının yanı sıra Alan Turing’in hayatını ve çalışmalarını da konu alıyor.

Alan Turing’in doğumunun 100. yılı olan 2012 ise ünlü kriptologu anmak için Alan Turing yılı olarak ilan edilmişti.